Z planowanych w Krajowym Systemie Informatycznym modułów do naszych czasów przetrwał tylko Pesel. Choć Pesel był wdrażany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, to jednak w porównaniu z innymi systemami tego ministerstwa miał szczególny status. Jego rola była w gruncie rzeczy administracyjna – stanowił elektroniczne przedłużenie Centralnego Biura Adresowego MSW, w którym były wówczas dane 20 mln obywateli.

Preludium do Pesela był system Magister, w modelu KSI dyskretnie oznaczony jako część Herkulesa (system zarządzania kadrami). Magister miał gromadzić dane o zawodzie, miejscu zatrudnienia i pensjach osób posiadających wyższe wykształcenie. Oficjalnie chodziło o lepsze wykorzystanie kompetentnych zasobów ludzkich, ale strajki studenckie z marca 1968 roku nie były jeszcze tak odległe, żeby ktoś w to tłumaczenie uwierzył. Intencje musiały być inne, skoro z tej przymusowej ewidencji wyłączeni byli członkowie rządzącej partii PZPR, choć niektórzy z nich wyższe wykształcenie posiadali. A także pracownicy milicji i wojska.

Praca nad Peselem trwała długo. Dopiero na koniec 1980 roku było w nim 1,6 mln osób. W 1981 roku ta liczba, co prawda, się podwoiła, ale w systemie znajdowały się wyłącznie nazwiska od A do F, bo dane wprowadzano alfabetycznie. Kompletowanie danych zakończono dopiero w 1992 roku. Przydzielany obywatelom numer identyfikacyjny, którego wszyscy obecnie na co dzień używamy był generowany przez maszynę R-10 na podstawie algorytmu opracowanego przez WAT i Politechnikę Gdańską.

Obecnie Pesel współpracuje on-line z kilkunastoma dużymi systemami informatycznymi, zapewniając dostęp tysiącom terminali. Słowo “pesel” przyjęło się w codziennym języku, ale rzadko kto potrafi rozwinąć akronim Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności.

wykorzystana grafika
domena publiczna – commons.wikimedia.org