Archiwa: Timeline Items

Bardzo dziękuję za zapoznanie się z wystawą. Wskazane w niej zostały epizody z 70-letniej historii informatyki polskiej. Bez wątpienia one jej nie zamykają, jest do wskazania także wiele innych znaczących osiągnięć. Dziś informatyka polska jest częścią informatyki światowej. Dokonuje się to poprzez swobodny przepływ inwestycji, ludzi i wiedzy. Polską myśl odnajdujemy w produktach globalnych, ale jej korzenie wyrastają z naszej historii.

Historia jest ważna, ale liczy się przyszłość. Zdobycze informatyki mają fundamentalny wpływ na rozwój naszego świata, a informatycy są ich twórcami.
Czy za kolejne 70 lat będą w obiegu słowa informatyka czy komputer – nie wiadomo! Pewne jest jednak, że ich pochodne zmienią nasz świat.

Włodzimierz Marciński
Prezes Polskiego Towarzystwa Informatycznego

17 lutego 2005 roku Sejm, przy jedynie sześciu głosach wstrzymujących przyjął ustawę o informatyzacji podmiotów realizujących zadania publiczne zwaną powszechnie ustawą o informatyzacji. Był to pierwszy akt prawny legitymizujący systemy i standardy, a także określający zadania ministra właściwego do spraw informatyzacji oraz jego narzędzia i organa pomocnicze jak np. wymagania w zakresie interoperacyjności systemów informatycznych, Plan Informatyzacji Państwa czy Rada Informatyzacji. Ustawa była pochodną wcześniejszych apeli i działań środowiska teleinformatycznego prowadzących m.in. do ustanowienia w 2002 roku działu „informatyzacja” administracji publicznej i powierzenie odpowiedzialności nad nim Ministrowi Nauki i Informatyzacji, w tamtym czasie był nim prof. Michał Kleiber. Prace nad samą ustawą koordynował wiceminister Włodzimierz Marciński.

Ważnym krokiem w polityce informatyzacji państwa było powołanie w 2007 roku Komitetu Rady Ministrów do spraw Informatyzacji i Łączności, przemianowanego w 2012 roku na Komitet ds. Cyfryzacji.

Dział Informatyzacja był następnie przekazywany kolejno pod nadzór Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (lata 2005 – 2011), Ministra Administracji i Cyfryzacji (lata 2011 – 2015) oraz Ministra Cyfryzacji (w 2015 roku utworzono ministerstwo zajmujące się już wyłącznie cyfryzacją).

wykorzystana grafika
źródło: materiały własne

Od 2012 roku odnotowujemy w Polsce dynamiczny wzrost startupów – nowej formy działalności innowacyjno-rozwojowej, w której znaczące miejsce odgrywają firmy sektora nowoczesnych rozwiązań cyfrowych, głównie w sferze oprogramowania i usług.

Stało się to możliwe dzięki swobodnemu przepływowi wiedzy i rozwojowi możliwości technicznych oferowania rozwiązań poprzez sieci teleinformatyczne. Startupy znajdują źródła finansowania w napływających do Polski funduszach unijnych, venture capital, akceleratorach innowacji, inicjatywach typu anioły biznesu, a coraz częściej w ramach foundraisingu.

Na całym świecie, podobnie i w Polsce startupy są źródłem twórczych rozwiązań, nieskrępowanych myśli, współpracy i rozwoju. W technologiach cyfrowych w Polsce dominują startupy specjalizujące się w dziedzinach fin-techowych, big data, IoT, sztucznej inteligencji, rozszerzonej rzeczywistości i świadczeniu usług w modelu SaaS. Wiele liczących się już w Polsce firm sektora IT wywodzi się ze startupów.

W wielu miastach odbywają się regularne spotkania, na których prezentowane są młode firmy, praktycy i rozwiązania konkretnych problemów. Zapraszani są też specjaliści z różnych dziedzin, prezesi spółek medialnych i osoby będące autorytetami biznesowymi.

Od 2009 roku organizowany jest konkurs dla startupów i firm technologicznych Aulery, wyłaniający liderów rynku i najlepsze polskie firmy z globalnym potencjałem. Startupy to ważny komponent przyszłości polskiej informatyki.

wykorzystana grafika
źródło: Photo by Tim Gouw on Unsplash

1 lipca 2011 roku rozpoczęła działalność Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Umożliwia ona bezpłatny dostęp do informacji o przedsiębiorcach i innych podmiotach, a także składanie wniosków. To jeden z niewielu systemów e-administracji, który udało się wdrożyć w przewidzianym terminie, za zaplanowane pieniądze i o zakładanej funkcjonalności. W przedsięwzięciach o takiej skali i złożoności jest to rzadki przypadek.

W latach 90. stworzono system POLTAX wykorzystywany do przetwarzania danych o podatnikach. Resort finansów wprowadził rejestr NIP i wdrożył e-deklaracje, czyli rozliczanie podatków przez Internet. W roku 2017 już 56% podatników rozliczyło się przez Internet.

KSI ZUS – Kompleksowy System Informatyczny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych – powstawał w 1997 roku. To największy projekt informatyczny, jaki został wdrożony w Polsce. Gromadzi i przetwarza dane ponad 25 mln obywateli, umożliwiając naliczanie oraz wypłacanie emerytur i rent. Platforma Usług Elektronicznych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (PUE ZUS) obecnie jest pierwszym polskim w pełni wdrożonym e-urzędem i umożliwia: wgląd do danych zgromadzonych w ZUS, przekazywanie dokumentów ubezpieczeniowych i składanie wniosków.

Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej (ePUAP), czyli ogólnopolska platforma teleinformatyczna służąca do komunikacji obywateli z jednostkami administracji publicznej, została uruchomiona w 2008 roku.

Ministerstwo Zdrowia zajęło się systemem zarządzania usługami medycznymi Rejestrem Usług Medycznych. W 2013 roku został uruchomiony system eWUŚ (Elektroniczna Weryfikacja Uprawnień Świadczeniobiorców), który umożliwia łatwe potwierdzenie prawa do leczenia w ramach ubezpieczenia w NFZ. Od stycznia 2016 roku lekarze mogą wystawiać elektroniczne zwolnienia lekarskie i trwają prace nad wdrożeniem elektronicznej dokumentacji medycznej. Ministerstwo Sprawiedliwości też wprowadziło na swojej e-platformie wiele przydatnych usług: przeglądanie ksiąg wieczystych przez Internet, rejestracje spółek, wyszukiwanie podmiotów, dłużników, uzyskiwanie zaświadczeń i uiszczanie opłat sądowych.

wykorzystana grafika
źródło: opracowanie własne

21 grudnia 2007 roku Polska stała się członkiem państw grupy Schengen. Stało się to możliwe także dzięki implementacji tzw. Polskiej Domeny Systemu Informacyjnego Schengen II i Systemu Informacji Wizowej (PL SIS II/VIS). Dokonano zintegrowania współdziałania informatycznego 21 instytucji w Polsce, które utworzyły PL SIS II/VIS. Z powodu opóźnień samego SIS II oraz VIS, w pierwszym etapie skorzystano z systemu SISone4ALL (tzw. SIS I+), zaoferowanego wszystkim przystępującym krajom przez Portugalię i stanowiącego unowocześnioną technologicznie wersję starego systemu, tj. SIS I. Pozwoliło to na utrzymanie założonego terminu wejścia do strefy Schengen. Warunkiem dla strony polskiej było dokonanie koniecznych dostosowań wielu krajowych systemów informatycznych jak np. CEPiK, PESEL, systemów obsługujących wydawanie i obsługę dowodów osobistych i paszportów zarówno w kraju jak i na placówkach dyplomatycznych, kontrole graniczne, systemy celne, finansowe, wizowe i inne. Polska stała się krajem granicznym UE i wypełnianie tej funkcji zapewniła Polska Domena SIS.

Prace nad stworzeniem i uruchomieniem polskiej wersji systemu SIS koordynowało MSW. Za stronę techniczną implementacji, w tym sieć dedykowaną odpowiadało Biuro Informatyki KG Policji. W roku 2007 był to pierwszy, tak rozległy i skoordynowany z innymi krajami UE system teleinformatyczny. W kolejnych latach wprowadzono system VIS obejmujący m.in. biometrię i w pełni uruchomiono PL SIS II/VIS.

Internet po kilkunastu latach funkcjonowania w Polsce wykształcił nowe formy wymiany informacji. Zaczął skupiać różne grupy zainteresowań, społeczności w których każdy członek mógł się wypowiedzieć. Pozwalało to w szybkim tempie rozwijać wiedzę z różnych dziedzin, co w inny sposób było prawie niewykonalne.

Jednym z pierwszych serwisów szeroko zaakceptowanych przez polskich internautów stała się Wikipedia. We wrześniu 2001 roku, zaledwie kilka miesięcy po światowej edycji (angielskiej), uruchomiono polskojęzyczną edycję Wikipedii. Polska wersja przez pewien czas zajmowała czwarte miejsce pod względem liczby haseł, co dobrze świadczyło o mobilizacji polskich użytkowników Internetu. Obecnie język polski stabilnie zajmuje miejsce dziesiąte, z liczbą haseł prawie 1,3 mln. W 2009 roku PTI przyznało polskojęzycznej Wikipedii specjalne wyróżnienie za innowacyjność społeczną.

Gadu-Gadu (GG) – polski komunikator internetowy, opracowany przez firmę GG Network. Pierwsza wersja GG została uruchomiona w 2000 roku. Gadu-Gadu umożliwiał przede wszystkim prowadzenie rozmów tekstowych, ale także przesyłanie plików, prowadzenie konferencji i rozmów głosowych. Użytkownicy Gadu-Gadu byli identyfikowani w systemie za pomocą numerów. W 2011 roku Gadu-Gadu miało około 50 milionów unikatowych użytkowników, którzy wysyłali do 300 milionów wiadomości dziennie.

Nasza-klasa.pl (później nk.pl) – polski serwis społecznościowy został uruchomiony w 2006 roku. Jego pierwotnym celem było umożliwienie użytkownikom odnalezienia osób ze swoich szkolnych lat i odnowienie z nimi kontaktu. Później serwis nabrał charakteru wielopoziomowej platformy komunikacji dla polskich użytkowników Internetu. nk.pl udostępniała listę szkół i klas, do których użytkownik mógł dopisać się jako uczeń, nauczyciel lub gość, lub też jedynie obejrzeć, kto do danej klasy się zapisał. Lista ta jednak szybko poszerzyła się o organizacje harcerskie, jednostki wojskowe, itp. W czerwcu 2010 roku na portalu istniało około 14 milionów aktywnych kont użytkowników.

wykorzystana grafika
Źródło: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wikipedia-logo-v2-pl.png Licencja: CC-BY-SA

W 2003 roku drużyna Uniwersytetu Warszawskiego w składzie Tomasz Czajka, Andrzej Gąsienica-Samek, Krzysztof Onak – zajęła pierwsze miejsce i zdobyła złoty medal w Akademickich Mistrzostwach Świata w Programowaniu Zespołowym w Beverly Hills w Kalifornii. Nie był to pierwszy ani ostatni sukces młodych polskich informatyków. Polskie drużyny akademickie przede wszystkim z Uniwersytetów Warszawskiego i Jagiellońskiego w mistrzostwach tych nieprzerwanie uczestniczą od 1998 roku – zawsze z medalem. W 2012 roku finały mistrzostw odbyły się w Warszawie. Także w światowych finałach Olimpiad Informatycznych, od początku swoich wystąpień polskie ekipy odnotowują spektakularne sukcesy. Polska jest w nich na drugim miejscu w klasyfikacji medalowej. W innych zawodach jak np. Topcoder czy Imagine Cup młodzi informatycy polscy są także w czołówce świata. Znakomita opinia o polskich informatykach zaowocowała inwestycjami największych firm komputerowych świata, które ulokowały swoje centra rozwojowe w naszym kraju.

wykorzystana grafika
Polska ekipa, zwycięzcy Akademickich Mistrzostw Świata w Programowaniu Zespołowym w składzie (od prawej): Andrzej Gąsienica-Samek, Tomasz Czajka, Krzysztof Onak wraz z prowadzącym ją, profesorem Janem Madeyem.
Źródło: materiał udostępniony z archiwum Komitetu Głównego Olimpiady Informatycznej

W latach 1981-1983 powstaje Międzyuczelniana Sieć Komputerowa (Gliwice, Warszawa, Wrocław), a w latach 1986-1990 jest realizowana budowa Krajowej Akademickiej Sieci Komputerowej (KASK). Pierwsze usługi komputerowe typu Bulletin Board System, polegające na udostępnianiu miejsca, gdzie można umieszczać i czytać ogłoszenia, obsługiwać własną skrzynkę pocztową lub dokonywać transferu plików są uruchamiane w 1986 roku. Jeden z BBS-ów wiosną 1987 roku uzyskuje połączenie z FidoNet.

W maju 1987 roku pracownicy Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego zorganizowali serwis wymiany poczty komputerowej ze światem Zachodu, wdzwaniając się do Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych CERN w Genewie. We wrześniu 1989 roku zainicjowano proces włączenia Polski do światowej akademickiej sieci komputerowej EARN/Bitnet. Na jej bazie rozwinął się polski Internet, a za jego początek uważa się dzień 17 sierpnia 1991 roku.

W latach 90. Centrum Informatyczne Uniwersytetu Warszawskiego, zostało dołączone do sieci EARN. 17 lipca 1990 roku Tadeusz Węgrzynowski (dyrektor CIUW) wysłał maila do Andrzeja Smereczyńskiego (koordynator EARN) o treści: Szanowny Panie Andrzeju, miło mi powitać Pana z Kopenhagi. Proszę pozdrowić wszystkich w CIUW.

W grudniu 1993 powstała Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK) – dysponent domeny internetowej .pl. W ramach przyjętego w 1995 roku “Programu rozwoju infrastruktury informatycznej dla polskich środowisk naukowych” koordynowanego przez Komitet Badań Naukowych powstały: dwie sieci rozległe – NASK i sieć POL-34 (1997-2004), 22 sieci miejskie (MAN), 5 centrów komputerów dużej mocy obliczeniowej w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku i Wrocławiu. Zadania sieci POL-34 przejęła od 2003 roku ogólnopolska sieć światłowodowa Polski Internet Optyczny (PIONIER), służąca ośrodkom akademickim do celów naukowych oraz rozwojowi usług społeczeństwa informacyjnego.

wykorzystana grafika
Antena satelitarna, ustawiona w grudniu 1991 roku na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego. Przez ponad 4 lata stanowiła główne łącze polskiego Internetu z Internetem światowym, obsługując linię satelitarną Warszawa-Sztokholm
źródło: materiały własne